Η φύση του έρωτα

Το "άχθος των αποίητων ερώτων". Το βάρος της ψυχής λοιπόν που οδηγεί στην απόλυτη εσωστρέφεια κι από εκεί, στη θεραπευτική έκφραση¨. Διάβασα σε κείμενο σπουδάστριας της δημιουργικής γραφής, στην προσπάθειά της να συνδέσει τον ανεκπλήρωτο έρωτα με την ποιητική γραφή.

Ένα μέρος καθαρά θεωρητικό για τις φάσεις του έρωτα που αληθεύει εν μέρει, γιατί η συγγραφέας του εν λόγω κειμένου μιλάει για στάδια που ακολουθεί το ένα του άλλου, ενώ πάρα πολύ εύκολα μπορούν να δουλεύουν όλα ταυτόχρονα, για έναν ποιητή που βιώνει τη διάρκεια και το τέλος του ανεκπλήρωτου ονείρου. Ο ανεκπλήρωτος έρωτας δεν γεννιέται στο μυαλό, δεν είναι δημιούργημα της φαντασίας. Είναι έρωτας υπαρκτός δυο προσώπων που δεν έφτασαν παρά τη ένταση, στο υπέρτατο σημείο της συνευρεσής τους. Ο ανεπκλήρωτος έρωτας δεν είναι Πλατωνικός. Είναι βιώσιμη κατάσταση δυο ανθρώπων που ζουν το θαύμα και το δράμα ταυτόχρονα. 

Στα μεγάλα ερωτικά ποιήματα και μυθιστορήματα, από τον Σαίξπηρ μέχρι τον Τολστόι και από τον Βιτσέντζο Κορνάρο μέχρι τον Ρίτσαρντ Βάγκνερ, (Τριστάνος και Ιζόλδη) η απαγόρευση, είναι η γενεσιουργός δύναμη των εντονότερων ερωτικών συναισθημάτων, μέσα στα οποία κυρίαρχο ρόλο κατέχει η απελπισία του ανεκπλήρωτου. Πιο γλαφυρά και προσαρμοσμένο στη σύγχρονη εποχή,  το εκφράζουν οι Ελύτης και Ρίτσος. 

Στα μεγάλα αυτά έργα, σπάνια ο έρωτας οδηγείται σε ευτυχή κατάληξη. Ο Σαίξπηρ σκοτώνει τους ηρωές του, ο Τολστόι το ίδιο, ο Βάγκνερ το ίδιο. Μόνο ο Κορνάρος αρνείται την τραγική κατάληξη των ηρώων του και τους οδηγεί αριστοτεχνικά και επαναστατικότερα από οποιονδήποτε άλλο, στο ευτυχές τέλος. 

Ας γυρίσουμε στους ποιητές των ανεκπλήρωτων ερώτων. Τα πράγματα δεν ακολουθούν μια πορεία, όπως τη φαντάζεται κάποιος, που επιχειρεί να γράψει για τη φύση του έρωτα.

Στο ποιήμα της "Μόνο γιατί μ' αγάπησες" Η Πολυδούρη γράφει. "Στην άχαρη ζωή την ανεκπλήρωτη, μένα η ζωή πληρώθη". Ο έρωτάς της για τον Καρυωτάκη ήταν απελπισμένος, όπως και του ίδιου του ποιητή γι' αυτήν. Η ένωση αδύνατη. Από που ήρθε η πλήρωση που γέμισε το τεράστιο κενό της απώλειάς του, και της μεταξύ τους απόστασης μέχρις αυτήν; 

Αυτό που αγνοεί ο κόσμος της θεωρίας είναι η κατάργηση των συναισθηματικών φραγμών, στο απόλυτο άνοιγμα της καρδιάς. Η επίτευξη ενός εξαγνισμού που λαμβάνει χώρα από την πρώτη  ομολογία των ερωτευμένων και η επιστροφή στην αρχέγονη εσωτερική αναγνώριση κι επικοινωνία. Ο ανεκπλήρωτος έρωτας είναι το "θέλω" της ψυχής σε αντίθεση με το "θέλω" της ωφεμιλιστικής σκέψης. Είναι το γέμισμα κάθε κατονομασμένου και ακατανόμαστου κενού. 

Η φύση του έρωτα έχει αλλοτριωθεί από τις άλλες ανάγκες που σπρώχνουν τον άνθρωπο να μεταφράσει τα συναισθηματά του λάθος. Ανάγκες πιο εύκολο να καλυφθούν από σχέσεις αποδεχτές, νόμιμες, θεμιτές και συμβιβασμένες. Με τα χρόνια μαθαίνει κανείς να νιώθει καλά και άνετα, άλλωστε ανεξαρτήτως βαθμού επικοινωνίας οι ανάγκες αυτές φέρνουν τους ανθρώπους κοντά. Τους κάνουν συντρόφους μεγάλων περιόδων στη ζωή ή και συντρόφους ζωής. Η φύση του έρωτα δεν αλλιώνεται  παρά μόνο στα χέρια των ποιητών και των συγγραφέων με ποιητικό όραμα. Είναι οι μόνοι που δεν παραιτούνται από αυτήν, οι μόνοι ικανοί να αναγνωρίζουν τη διαχρονικότητα της δύναμής του, το δράμα του αλλά και την λύτρωση της ψυχής, στο δρόμο της προς την τελείωση. Ή τουλάχιστον οι μόνοι που είναι ικανοί να το αντιληφθούν και να το εκφράσουν. 

"Μένα η ζωή πληρώθη" Εμένα η ζωή μου έφτασε στον απώτερο στόχο της, η ψυχή μου ανέβηκε στα ψηλότερα επίπεδα, η γνώση μου για τον κόσμο όλο, τα γιατί των αναξήγητων ανθρώπων, στα μεγαλύτερα βάθη της. Γιατί είδα, ένιωσα, έζησα, την απόλυτη αποδοχή, την μόνη εκπλήρωση της ζωής, σε μια ένωση που προγήθηκε της σωματικής, σε μια αναγνώριση και ταύτιση που αψήφησε τα γήινα δεδομένα. 

Ξέρουν οι ποιητές των ανεκπλήρωτων ερώτων τι γράφουν, αφού δεν γράφουν με τα χέρια και το μυαλό. Τίποτα δεν τους υποδεικνύει στη γραφή τους ένα γεμάτο άρτιες τεχνικές μυαλό, ένα μεγάλο ταλέντο, αν δεν έχουν βαπτιστεί μέσα στην κολυμπήθρα ενός τέτοιου έρωτα, αν δεν έχουν νιώσει το διαχρονικό ζητούμενο να πληρώνεται, "σε τούτη τη ζωή την ανεκπλήρωτη" αν δεν ξέρουν πως δεν υπάρχει τρόπος και δρόμος επαναφοράς, μα ούτε και χρόνος για μεμψιμοιρίες. Η ψυχή ξέρει πως πρέπει συνεχίσει το δρόμο της περνώντας μέσα από αυτόν τον γεμάτο συμβιβασμούς κόσμο, μα τώρα έχει μαζί της την εικόνα της τελείωσης, ξέρει πως δεν θα είναι ποτέ ξανά μόνη και πως καμιά μεταμφίεση δεν θα μπορέσει να την ξεγελάσει. Βαδίζει στον δικό της ουρανό που δεν είναι άδειος. 

Ο ποιητής μελαγχολεί, πονά, ανακαλεί, παρακαλά, μυρίζει, υποφέρει, αλλά ποτέ δεν παύει να είναι παραδομένος στη φύση του έρωτα, να αντλεί την έμπνευσή του από τις εντάσεις του και την ευτυχία του από τη διαπίστωση της αθανασίας του. Και είναι αυτό ακριβώς το ανεκπλήρωτο που τον κάνει αθάνατο.